Whisky

Uruguay'da fotoğraf çektirilirken 'Viki' denilirmiş.Büyük salonlarda baş çerçevede aileninin zorunlu diploması olarak gülümseyen üyelerin fotoğrafları için.Amacın evrenselliği kadar,yöntemin yerelliği de dikkat çekici tabi.Mesela bizim ülkemizde bazı yerlerde 'patates'' denilirmiş.Evliliğin değişmez zorunluluğu sanırım gülümseyen aile fotoğraflarının büyük duvarlarda mutluluk tahsili görevi görmesi.Her aileye lazım tabi! düşünebiliyormusunuz somurtan aile üyelerinden oluşan aile fotoğraflarını ya da kent merkezlerinin dışında yükselen 'karantina' sitelerinin reklamlarında sıcacık gülümseyen temiz aile üyelerinin mutsuz bakışlarını.

Ben düşünemiyorum çünkü evililk bahçesinin önü ve arkası bizim için (hiç olmazsa benim için!) 'viki li ve ya patatesli' gülümsemelerin bahçesidirde o yüzden.Arkası çoğu zaman mağdur aile üyesinin (genelde kadının) dünyasıdır.O dünyanın duygu girdilerini,çaresizlikleri,umut ve beklentileri 'viki li yada patatesli' fotoardan yorumlamayı tercih ederiz.Belki de içimizde gizli kalan şuçluluk duygusunun örtülü kandırmasıdır bu fotoğraflar.

Merak edilmesin bu yazımda kadın hakları vs nostajilerine girmiycem.Elime bilgisayarı alıp sabah ne yazacağımı düşünürken,gözüm birden karşımda duran ve unutulmuşluğa yüz tutmuş Uruguay filmi 'Whisky' e takıldı.Filmle ilgili kısa bir hafıza yoklamasından  ve biraz web taramasından sonra oturup yazmaya karar verdim.Uruguay'da eski püskü bir çorap fabrikasından başka hiçbirşeyi olmayan Jacobo yardımcısı ve sağ kolu Marta ile sorunsuz ve tekdüze bir hayat yaşıyordur.Günlük ihtiyaçları belirtme dışında asla konuşmayan ve gülümsemeyen Jacobo,Brezilyada yaşayan evli ve başarılı kardeşininin ziyaretini öğrenince birdenbire hayatı değişir.Kardeşinin yanında bekar ve mutsuz görünmemek adına yardımcısı Marta'ya kendisinin eşiymiş gibi davranmasını ister.Böylece kardeşinin ziyareti boyunca Marta Jacobo'nın eşi olacaktır.

Whisky

Kardeşin gelmesi; Marta'nın Jacobo'nun evine taşınması,yatak odasında bulunan iki yatağı birleştirmeleri,bekar evinin dağınıklığını ortadan kaldırma ve tabiki mutlu bir aile fotoğrafı çektirmek zorunda kalmaları ile devam eder.Fotoğrafta görülen yüz ifadelerin gerçekliğe uyum sağlaması için fotoğrafcı, ikisinden de çekim anında 'Whisky (Viki)' demelerini ister ve şakaklarında beliren zorunlu gülümseme tomurculukları ile evliliğin ön  bahçesinde açan geçici çiçeklerdir artık.Jacobo'nun kardeşinin gelmesiyle, üçlü ilişkilerin beklentilerinin çok ötesinde kapitalist ahlakın aileyi ön bahçe kulvarlarından arka bahçeye doğru yolculuğa çıkardığı bir 'tutunamayanlar' manzumesine dönüştürür.Marta bir süre sonra fabrikada ve evde Jacobo'un ego ve rekabet dürtüsünün maşası haline gelir.Kardeşinin hayat edinimlerinin hemen hepsini takıntılı bir kıskançlık tepkimesiyle rekabete dönüştürür.Kardeşi (Herman) işinde başarılı,irtibat gören,iyi kazançlı ve mutlu bir evliliğe sahip bir adamdır.Aslında Jacobo ile Herman'ın gerçek kardeş ilişkileri yoktur aradan geçen yıllar içinde de birbirlerine yabancılaşan iki insan haline gelmişlerdir.İkisini biraraya getiren şey ise bir maneviyattır yani,annelerinin ölüm yıldönümüdür.

Jacobo'nun türlü kıskançlıkları ve vahşi rekabet hırsı ile Herman'ında neşeli ve sempatik tavrının arasında sıkışıp kalan Marta ise,başlangıçta bu geçici evilikten medet uman,yalnızlığının ve mutsuzlğunun yegane çözümü olarak gördüğü Jacobo'nun gerçek yüzüyle karşılaştıktan sonra ilişkiler ağını değitiren bir özne haline gelecektir.Bu değişen lişkiler ağında Marta Hermoni ile yakınlaşacak ve bu yakınlaşmadan Marta kendine bir çıkışsızlığın içinde bir umut olarak çıkış arayacaktır.Bununla bağlantılı olarak Marta'nın bir gece yarısı Herman'ın odasına gidip eline (içinde ne yazdığını asla öğrenemiyeceğimiz) kağıdı tutuşturduğunda onun içinde bulunduğu (arka bahçe aile üyesi ya da kapitalist normların dışında bırakılmış tutunamayanların hikayesinin 'viki' li üyesi) durumunu çok iyi özetleyen bir sahne niteliğindedir.

Zorunluklaın meydana getirdiği yaşamlar silsilesinde rakabet dışı kalanların,yani tutnamayanların hikayesi Whisky.Kapitalist ahlakın göz boyama gülümseme ile idealize ettiği eviilğin ön bahçelerinin arka bahçelerine dönüşen vahşi ilşkileri.Ve herşeyin küçük bir çorap fabrikasında dönen çark kadar tekdüze yaşam silsilesi.Sisli perdenin aralandığı yerde çıplklığıyla baş başa bırakılan binlerce Marta'nın,Jacobo'nun ve Herman'ın hikayesi.

andacyazli@yahoo.com